SEYYîD HARUN VELÎ
Seydişehir'i kuran büyük veli. Bizler, Seyyid Harun Veli ile ilgili en temel bilgileri 1554-55 yıllarında kardeşi Seyyid Bedrettin'in soyundan gelen Abdülkerim Bin Şeyh Musa tarafından yazıldığı bilinen "Makâlât-ı Seyyîd Harun" adlı eserden öğrenmekteyiz. XIII. Yüzyılda Türkistan coğrafyasında dünyaya gelen Seyyid Harun Veli'nin soyunun baba tarafından Hz. Peygambere, anne tarafından ise Veysel Karanîye dayandığı rivayet edilir. Bu yüzyıl, Moğol baskısı nedeni ile Oğuz boylarının Anadolu'ya doğru göç etmek zorunda kaldıkları bir dönemdir. Anlatılan menkıbeye göre, Seyyid Harun Veli de Horasan civarında âdil bir hükümdar iken atalarının mezarını ziyareti sırasında ilahi bir ilhamla -gaipten gelen bir ses- kendisine Anadolu'ya giderek Küpe dağı civarında bir şehir kurmasını emreder. Bu durum üzerine Seyyid Harun Veli emirliği terkederek yanında kırk dervişi ve kardeşi olduğu halde yollara düşer. XIV.yy başlarında Bağdat yoluyla Konya'ya , buradan da Hatunsaray üzerinden Çukurçimen, Maya ve Karaviran köylerini takip ederek bu günkü Seydişehir'in "Çiğdem Tepe" denilen mevkiine gelir ve "Seyyidler Şehri" olarak bilinen Seydişehir'i kurar.
Seyyid Harun Veli, Çiğdem Tepe üzerinde mevcut bulunan Vervelid harebelerindeki taş malzemeleri kullanarak müritlerinin ve bölge halkının yardımı ile cami, hamam ve bir mektep inşa eder. Bir külliye niteliğinde olan bu ilk yapı topluluğu etrafında zamanla "Seydişehir" kuruldu. Seydişehir'in fizikî yapısının Seyyid Hârun Külliyesi'nin etrafında gelişmiş olması ve Anadolu Selçukluları döneminde bahsedilen bu bölgede bir yerleşimin mevcut olmaması, şehrin onun tarafından kurulduğunun en somut bir delili olarak gösterilmektedir. Bu dönemde kent Eşrefoğulları Beyliğinin hakimiyet sahası içerisinde bulunuyordu. Seyyid Hârun'un şehrin kuruluşundan sonra inzivaya çekildiği, namazlarını cemaatle tekkesinde eda ettiği, tefekkür içerisinde ömrünün kalan kısmını burada geçirdiği belirtilmektedir.
Anadolu'nun Türkleşip İslamlaşmasında önemli vazifeler ifa etmiş Türk dervişlerinden olan Seyyid Harun Velî takriben 1320 'lerde vefat etmiştir. Seyyid Harun Veli kendi adıyla anılan cami-i şerifin kuzey girişindeki türbede medfundur.
